«Επικίνδυνη, ανιστόρητη και καταστροφική η πολιτική του Χριστόφια»

Συνέντευξη στην Εφημερίδα "ΣΗΜΕΡΙΝΗ"

30/08/2009 | ΤΗΣ ΣΚΕΥΗΣ ΣΤΑΥΡΟΥ

Δριμύτατη κριτική στους χειρισμούς του Προέδρου της Δημοκρατίας σε ό,τι αφορά το Κυπριακό ασκεί, σε συνέντευξή του στη «Σ», ο αναπληρωτής πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κόμματος Νίκος Κουτσού.

Ο Νίκος Κουτσού χαρακτηρίζει την πολιτική του Προέδρου Χριστόφια στο Κυπριακό ως επικίνδυνη, ανιστόρητη και καταστροφική για την Κυπριακή Δημοκρατία. «Το Κυπριακό», αναφέρει, «βρίσκεται όχι μόνο σε αδιέξοδο, αλλά σε επικίνδυνη φάση καταστροφικής προοπτικής». Την ίδια ώρα, ο αναπληρωτής πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κόμματος εκφράζει την άποψη πως δεν υπάρχει αντικειμενικός αναλυτής των εξελίξεων που να μπορεί να υποστηρίξει σοβαρά ότι αυτές οι διαπραγματεύσεις είναι δυνατό να οδηγήσουν σε καλύτερο σχέδιο από αυτό του Ανάν. Ωστόσο, σημειώνει πως η εγκατάλειψη των συνομιλιών δεν είναι η λύση.

Ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ μίλησε πρόσφατα για 30 συμφωνημένα έγγραφα μεταξύ του ιδίου και του Προέδρου Χριστόφια, τα οποία, όπως είπε,
θ’ αποτελέσουν τη «ραχοκοκαλιά» της λύσης. Ποια είναι η δική σας πληροφόρηση; Γιατί εμείς γνωρίζαμε για χάσμα απόψεων που χωρίζει τις δύο πλευρές…

Ο κ. Ταλάτ μίλησε και για τα 30 συμφωνημένα έγγραφα, αλλά και για το ότι το περιεχόμενό τους είναι δεσμευτικό και για τις δύο πλευρές. Απ’ ό,τι γνωρίζω, δεν υπήρξε σαφής και κατηγορηματική διάψευση από τον Πρόεδρο Χριστόφια. Δεν γνωρίζω αν θα υπάρξει στη διήμερη συνεδρία στις 14 και 15 Σεπτεμβρίου. Είναι γεγονός ότι υπάρχει μεγάλη φημολογία γύρω από αυτό το θέμα, που επιτείνεται και με τις πληροφορίες για ενδιάμεση συμφωνία, που θα ανακοινωθεί πριν από το τέλος του χρόνου και θα βασίζεται στα μέχρι τώρα συμφωνηθέντα στις διαπραγματεύσεις. Προσωπικά έχω δήλωση παράγοντα μεγάλης χώρας που γνωρίζει ότι υπάρχουν έγγραφα (μπορεί να είναι τριάντα ή όχι, δεν έχει σημασία) των οποίων το περιεχόμενο μόνο ο Πρόεδρος γνωρίζει και τα έχει αποδεχθεί. Δεν ωφελεί να μας διαψεύδει εμάς ο Πρόεδρος, αλλά τον κ. Ταλάτ και την Τουρκία, και μάλιστα αν ο Ταλάτ λέει ψέματα, να τον καταγγείλει για διάδοση ψευδών πληροφοριών προς τον Ο.Η.Ε.

Πιστεύετε ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας άλλα συμφωνεί με τον Ταλάτ και άλλα λέγει στις δηλώσεις του ή στην ενημέρωση του Εθνικού Συμβουλίου;

Δεν μπορώ να γνωρίζω τι συμφωνεί με τον Ταλάτ και επομένως δεν μπορώ να αξιολογήσω εάν υπάρχει ή όχι απόκλιση. Είμαστε υποχρεωμένοι και δεχόμαστε ότι ο Πρόεδρος λέει την αλήθεια. Η δική μας διαφωνία αφορά ακριβώς αυτά τα οποία λέει ότι ο ίδιος πρότεινε ως θέσεις της ε/κ πλευράς στις συνομιλίες. Όπως για παράδειγμα το θέμα των εποίκων, της εκ περιτροπής προεδρίας, του συνεταιριστικού κράτους, των συνιστώντων κρατών, του τρόπου εκλογής προέδρου και αντιπροέδρου και άλλα. Διαφωνούμε, δηλαδή, στην ουσία με τις θέσεις του Προέδρου και όχι μόνο στη διαδικασία. Ξεκαθαρίζω: Είμαστε κάθετα αντίθετοι με την τουρκική πολιτική στο Κυπριακό. Ταυτόχρονα, διαφωνούμε με την πολιτική του Προέδρου Χριστόφια, την οποία θεωρούμε επικίνδυνη, ανιστόρητη και καταστροφική για την Κυπριακή Δημοκρατία.

Ως Ευρωπαϊκό Κόμμα ήσασταν εναντίον της έναρξης των απευθείας διαπραγματεύσεων, υποστηρίζοντας ότι δεν υπάρχει συμφωνημένη βάση για τις συνομιλίες. Βλέπετε να δικαιώνονται οι ανησυχίες σας;

Η θέση του Ευρωπαϊκού Κόμματος ήταν ξεκάθαρη. Δεν υπήρχαν οι προϋποθέσεις έναρξης απευθείας διαπραγματεύσεων. Για να υπήρχαν οι προϋποθέσεις, θα έπρεπε η τουρκική πλευρά να υλοποιούσε τo περιεχόμενο της επιστολής Γκαμπάρι, ημερομηνίας 15 Νοεμβρίου 2006. Η επιστολή αυτή είναι και η ουσία της συμφωνίας της 8ης Ιουλίου 2006, που τόσο την πολέμησε η τουρκική πλευρά και που δυστυχώς ο Πρόεδρος Χριστόφιας, κάνοντας ένα τεράστιο λάθος στρατηγικής εκτίμησης, αλλά και τακτικής, τους βοήθησε να την ξεπεράσουν: α) Με συμφωνημένο από τις δύο πλευρές κείμενο, η επιστολή αυτή καθόριζε την υποχρέωση των δύο πλευρών να καταθέσουν τις θέσεις τους και μόνο εάν υπάρχει ικανοποιητικά ισχυρή βάση (‘…a sufficiently strong basis exists for starting a full-fledged negotiating process. If such is the case, you may then wish to jointly call on the Secretary-General to fully resume his Good Offices mission’.) να αρχίσουν οι απευθείας διαπραγματεύσεις. β) Είχε ήδη επιτευχθεί εμπλοκή των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, την οποία ο Πρόεδρος Χριστόφιας και πάλι κατάργησε, αφήνοντας κυρίαρχο λόγο στους Άγγλους και δευτερεύοντα στους Αμερικανούς, ενώ τους άλλους τρεις, δηλαδή τη Γαλλία, τη Ρωσία και την Κίνα τις θυμάται μόνο όταν χρειάζεται βοήθεια, κυρίως για λάθη που ο ίδιος κάνει, όπως έγινε στην προσπάθειά του να αποφύγει τη συμπερίληψη του κοινού ανακοινωθέντος της 23ης Μαΐου 2008 στην έκθεση του Γ.Γ. των Ηνωμένων Εθνών. γ) Αντί να συνεχίσει την πίεση προς τους Βρετανούς, απέσυρε όλα τα μέτρα τα οποία εγκαινίασε ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος, και υπέγραψε τη στρατηγική συμφωνία συνεργασίας με τον Άγγλο Πρωθυπουργό, χωρίς να επιμένει σε διευκρινίσεις και στις ευθύνες των ιδίων των Άγγλων για την προσπάθεια άρσης της λεγόμενης απομόνωσης των Τ/κ. δ) Απεδέχθη την επαναφορά του θέματος του εσωτερικού εμπορίου, που επιτρέπει στους Αγγλοσουηδούς να επαναφέρουν την πίεση για την άρση της λεγόμενης απομόνωσης των Τ/Κ. ε) Κατάργησε όλους τους όρους και τις προϋποθέσεις για το άνοιγμα της οδού Λήδρας και τη διασύνδεση με το άνοιγμα του Λιμνίτη. Αναπόφευκτα έφθασε στο σημερινό σημείο, να έχει δεσμευτεί να δώσει ηλεκτρικό ρεύμα στα κατοχικά στρατεύματα στα Κόκκινα, πριν ανοίξει ο Λιμνίτης να δέχεται τη διέλευση εποίκων από τα σημεία ελέγχου και να μην έχει εξασφαλίσει έστω και συγκεκριμένη ημερομηνία ανοίγματος και λειτουργίας του οδοφράγματος.

Για όλα αυτά και πολλά άλλα που δεν μας επιτρέπει ο χώρος να αναλύσουμε, το Ευρωπαϊκό Κόμμα προειδοποίησε τον Πρόεδρο Χριστόφια ότι: α) Είτε θα συρθεί σε μια παρατεταμένη διαδικασία διαπραγματεύσεων, χωρίς προοπτική κατάληξης σε βασικά σημεία που να εξασφαλίζουν έστω μια λειτουργική λύση, είτε β) θα υποχρεωθεί να αποδεχθεί λύση το ίδιο καταστροφική, ίσως και χειρότερη του Σχεδίου Ανάν, χωρίς να έχει την πολυτέλεια να αποχωρήσει από τις συνομιλίες. Και τα δύο αυτά σενάρια εξυπηρετούν την τουρκική πολιτική και αποενοχοποιούν την Τουρκία. Το Ευρωπαϊκό Κόμμα ξεκαθάρισε τότε ότι ο Πρόεδρος Χριστόφιας, γνωρίζοντας τις θέσεις όλων μας, θα έπρεπε να πάρει τη δική του απόφαση αναλαμβάνοντας και την ευθύνη των αποφάσεών του. Δυστυχώς, οι εξελίξεις μάς δικαίωσαν και το Κυπριακό βρίσκεται όχι μόνο σε αδιέξοδο, αλλά σε επικίνδυνη φάση καταστροφικής προοπτικής.

Η Κυβέρνηση μιλά για «κυπριακή λύση». Είναι εφικτή ή μήπως οδηγούμαστε σ’ ένα ξενόφερτο σχέδιο τύπου Ανάν;

Ένα από τα επικοινωνιακά τεχνάσματα που εισήχθη στις διαπραγματεύσεις είναι η λεγόμενη «κυπριακή λύση», η οποία όχι μόνο δεν έχει οποιαδήποτε ουσιαστική επίδραση, αλλά αντίθετα συμβάλλει στην εικόνα ότι το Κυπριακό είναι πρόβλημα διακοινοτικό και ότι η Τουρκία είναι απλά ένα από τα ενδιαφερόμενα μέρη και όχι ο εισβολέας και κατακτητής του 37% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας και επομένως ο ρόλος της είναι απλώς να συμβάλει θετικά στις διαπραγματεύσεις. Εκείνο που μετρά δεν είναι το ποια προέλευση θα έχει η λύση, αλλά το περιεχόμενό της. Και δεν νομίζω να υπάρχει αντικειμενικός αναλυτής των εξελίξεων που να μπορεί να υποστηρίξει σοβαρά ότι αυτές οι διαπραγματεύσεις είναι δυνατό να οδηγήσουν σε καλύτερο σχέδιο από αυτό του Ανάν.

Το γεγονός ότι η οποιαδήποτε λύση, που θα είναι συμφωνημένη, θα τεθεί προς έγκριση ενώπιον του λαού, δεν αποτελεί μια γερή ασφαλιστική δικλίδα;

Ασφαλιστική δικλίδα αποτελεί η αταλάντευτη απόφαση της πλειοψηφίας των Ε/κ για λύση που να περιέχει τα πιο κάτω έξι κύρια στοιχεία: α) Αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων. β) Κατάργηση εγγυήσεων και δικαιώματος επέμβασης. γ) Αποχώρηση όλων των εποίκων. δ) Δικαίωμα επιστροφής όλων των προσφύγων, Ε/κ και Τ/κ. ε) Πλήρη σεβασμό των Ευρωπαϊκών Συμβάσεων για τα πολιτικά και ανθρώπινα δικαιώματα. στ) Πλήρη σεβασμό στις ιδρυτικές Αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αφορούν την ελεύθερη εγκατάσταση, τη διακίνηση προσώπων και υπηρεσιών, και τη νομή και κατοχή των περιουσιών. Εμείς, ως Ευρωπαϊκό Κόμμα, πιστεύουμε ότι οτιδήποτε άλλο τεθεί μπροστά στους πολίτες, και ανεξαρτήτως ποια πολιτικά πρόσωπα και ποιες πολιτικές ηγεσίες θα το αποδεχθούν, θα απορριφθεί εφόσον δεν περιέχει τις πιο πάνω έξι προϋποθέσεις.

Τουλάχιστον επισήμως, ο Πρόεδρος Χριστόφιας τυγχάνει της στήριξης όλων των πολιτικών δυνάμεων εκτός από εσάς. Σημαίνει κάτι αυτό;

Είναι γεγονός ότι οι υπόλοιπες ηγεσίες με διαβαθμισμένο τρόπο στηρίζουν τις πολιτικές επιλογές του κ. Χριστόφια. Από την παρουσιαζόμενη ως αντιπολίτευση του ΔΗΣΥ μέχρι τα συγκυβερνώντα κόμματα του ΔΗΚΟ και της ΕΔΕΚ. Το Ευρωπαϊκό Κόμμα σταθερά και από την πρώτη Κυριακή των εκλογών έκανε την επιλογή του να παραμείνει πιστό στις αρχές και τις διακηρύξεις του, να απορρίψει τις δύο επιλογές Χριστόφια -Κασουλίδη, και να συνεχίσει την πορεία του για απελευθέρωση και ευρωπαϊκή λύση. Νιώθουμε δικαιωμένοι, γιατί όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών, σε αντίθεση με τις πολιτικές ηγεσίες, τάσσονται αντίθετα με τις πολιτικές επιλογές Χριστόφια. Εμείς επιλέξαμε και βαδίζουμε τη δύσκολη πορεία της συμπόρευσης με την κοινωνία και την αντιπαράθεση με την εξουσία, ενώ οι άλλοι με την εξουσία και τα παράγωγά της. Είναι θέμα χρόνου και σωστής δουλειάς εκ μέρους μας για να μετατραπεί αυτή η ορθή πορεία σε ψήφους.

Είναι, κατά τη γνώμη σας, εφικτή η χάραξη κοινής στρατηγικής κατά τη διήμερη σύνοδο του Εθνικού Συμβουλίου στις 14 και 15 Σεπτεμβρίου; Ποια είναι η πρόταση του Ευρωπαϊκού Κόμματος, τόσο για τις απευθείας συνομιλίες όσο και για την αξιολόγηση της Τουρκίας τον Δεκέμβριο;

Η εκτίμησή μου είναι ότι και αυτή η σύνοδος του Εθνικού Συμβουλίου θα περάσει χωρίς ουσιαστικά αποτελέσματα και έχοντας την εμπειρία και από άλλες παρόμοιες συνεδριάσεις του παρελθόντος, θα τολμούσα την πρόβλεψη ότι, αφού λεχθούν πολλά και διάφορα, στο τέλος η πλειοψηφία θα επιβάλει την άποψη να το χειριστεί ο Πρόεδρος αναλόγως των εξελίξεων στο Συμβούλιο Κορυφής και αν χρειαστεί, είτε να ενημερώσει είτε να συγκαλέσει ξανά το Εθνικό Συμβούλιο. Δυστυχώς, όπως λειτουργεί το Εθνικό Συμβούλιο, δεν παράγει τίποτε άλλο παρά αναπαράγει την ίδια αντίληψη και λογική, που για 35 τώρα χρόνια προωθούν και εφαρμόζουν κάποιες ηγεσίες. Κατά καιρούς παρουσιάζονται διαφωνίες, κυρίως μεταξύ των δύο ακραίων κομματικών σχηματισμών ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ. Δεν είναι τίποτε άλλο παρά η προσπάθειά τους να διατηρήσουν το κομματικό σύστημα και τα εκλογικά τους ποσοστά. Ενώ συμπορεύονται στο Κυπριακό, αντιπαρατάσσονται σε άλλα θέματα, για να ρίχνουν στάχτη στα μάτια των οπαδών τους και να τους κρατούν εγκλωβισμένους. Ο υπόλοιπος ενδιάμεσος χώρος παραμένει ουσιαστικά αμέτοχος, χωρίς οποιοδήποτε συντονισμό και προγραμματισμό, παρακολουθώντας αμήχανα τόσο τη διολίσθηση του Κυπριακού όσο και τη μείωση των εκλογικών του ποσοστών και την επίδρασή του στην κοινωνία.
Το Ευρωπαϊκό Κόμμα θα συνεχίσει να μάχεται και εντός του Εθνικού Συμβουλίου και στην κοινωνία για την ανατροπή αυτής της καταστροφικής πορείας και την επανατοποθέτηση του Κυπριακού πάνω σε απελευθερωτική βάση, για την επίτευξη μιας ευρωπαϊκής λύσης όπου Ε/κ και Τ/κ θα ζουν μαζί σε ένα κράτος, απολαμβάνοντας ίσα δικαιώματα όπως κάθε Ευρωπαίος πολίτης που ζει νόμιμα στην ευρωπαϊκή επικράτεια.

Το να εγκαταλείψει το διάλογο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι ένα ενδεχόμενο που πρέπει να εξεταστεί; Και αν ναι, κάτι τέτοιο δεν θα είχε αρνητικές συνέπειες
για τη δική μας πλευρά;

Το ζητούμενο δεν είναι η εγκατάλειψη του διαλόγου, αλλά η αλλαγή τόσο των θεμάτων που συζητούνται και που πρέπει να βασίζονται στα ψηφίσματα και τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας, των Ηνωμένων Εθνών και στις Αρχές ίδρυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσο και η επανεμπλοκή των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας. Κοινή στρατηγική με την Ελλάδα, για να αξιοποιήσουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση και να παγώσουμε την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας, εφόσον δεν υλοποιεί τις υποχρεώσεις της.
Εμείς ζητούμε από τον Πρόεδρο Χριστόφια αλλαγή πολιτικής και προώθηση των Αρχών αυτών. Η αποχώρηση δεν είναι λύση, διότι τελικά θα επανέλθεις.
Η ουσία είναι οι βάσεις του διαλόγου, οι αρχές και οι διαδικασίες. Δυστυχώς, ο Πρόεδρος απέτυχε και στα τρία.

Πάντως, ο Πρόεδρος Χριστόφιας, σε συνέντευξη την περασμένη Κυριακή σε αθηναϊκή εφημερίδα, έστειλε ξεκάθαρο μήνυμα στην Άγκυρα ότι θα μας βρει αντιμέτωπους αν δεν συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις της έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας. Βλέπετε να σκληραίνει τη στάση της η Λευκωσία και γιατί;

Κάθε σοβαρή χώρα, στη διαχείριση εκείνων των θεμάτων που τα θεωρεί ως εθνικά, κάνει ανάλυση των δηλώσεων και πράξεων του αντιπάλου. Όταν ο Πρόεδρος Χριστόφιας, με τον πιο κατηγορηματικό αλλά λανθασμένο τρόπο, ενώπιον του Έλληνα Πρωθυπουργού δηλώνει ότι τυχόν παρεμπόδιση της ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας δεν θα τύχει καμιάς υποστήριξης πλην της Ελλάδας, αλλά και ταυτόχρονα ότι δεν μας συμφέρει να ασκήσουμε βέτο (έτσι είπε ο ίδιος), οποιαδήποτε πολιτική συνθηματολόγηση δεν ανησυχεί και δυστυχώς δεν λαμβάνεται υπόψη από την Τουρκία. Πιστεύω ότι πρέπει Κύπρος και Ελλάδα να συνεννοηθούν πάνω στη θέση ότι: α) Η Τουρκία οφείλει άμεσα να εφαρμόσει τη συμφωνία της Άγκυρας για την Κυπριακή Δημοκρατία. Αυτό πρέπει να είναι απαίτηση της Ε.Ε., που είναι και το συμβαλλόμενο μέρος. β) Η Κυπριακή Δημοκρατία να απαιτήσει από την Τουρκία και να ζητήσει από την Ε.Ε., στα πλαίσια της Κοινοτικής Αλληλεγγύης, την άμεση αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων και των εποίκων. Αν ανταποκριθεί η Τουρκία, τότε και μόνον τότε συνεχίζεται η ενταξιακή διαδικασία. Διαφορετικά παγώνει.